توسط : ازدواج، یکی از مهمترین رویدادهای زندگی هر فرد است. این مراسم کهن، ریشه در اعماق تاریخ و فرهنگ ما ایرانیان دارد و اغلب روی برگزاری آن حساسیت داریم. تا جایی که میدانیم، آداب و رسوم عقد و ازدواج، از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و به عنوان بخشی جداییناپذیر از هویت فرهنگی جامعه ما محسوب میشود.
درست است که امروز، با وجود تغییرات بسیار زیادی که در سبک زندگی و ارزشهای ما ایجاد شده، اما آگاهی از آداب و رسوم این مراسم، همچنان اهمیت خود را حفظ کرده است. برخلاف تصور خیلی از عامه مردم، بسیاری از زوجهای جوان، علیرغم اشتیاق به برگزاری یک مراسم ازدواج مدرن، به دنبال حفظ سنتها و آیین گذشتگان ایران عزیزمان هستند و به آن احترام میگذارند.
اما چالش اصلی در اینجاست که در دنیایی پر از اطلاعات غلط هستیم! دسترسی به اطلاعات جامع و دقیق درباره آداب و رسوم عقد و عروسی، به نظر میرسد بسیار مشکل شده.
ما با توجه به میزان نگرانی و حساسیت این موضوع، تلاش کردهایم تا با نگاهی جامع به آداب عقد ایرانی و مقررات قانونی مربوط به عقد نکاح، شما را با تمام جوانب این موضوع آشنا کنیم. از مراسم سنتی خواستگاری و بله برون تا تشریفات عقد محضری، همه در این مقاله مورد بررسی قرار خواهند گرفت. با ما همراه باشید تا با آگاهی کامل، مراسم عقد خود را برگزار کنید.
انواع آداب و رسوم عقد محضری
این مراسم، نقطه عطفی در زندگی هر زوج است که در فرهنگ ایرانی، با آداب و رسوم خاصی برگزار میشود. یکی از مهمترین تصمیمات در برگزاری این مراسم، انتخاب تاریخ مناسب است.
به طور معمول و طبق آداب و رسوم عقد، تاریخ آن با توجه به شرایط و توافق دو خانواده انتخاب میشود. با این حال، در صورت تمایل به برگزاری مراسم در روزهای خاص مانند اعیاد مذهبی یا ملی، توصیه میشود که حداقل یک ماه قبل از تاریخ مورد نظر، با دفترخانه ثبت ازدواج تماس گرفته و نسبت به رزرو وقت اقدام نمایید. توجه کنید که از آداب عقد محضری چند نکته بسیار مهم وجود دراد که باید هریک از آنها رعایت شود:
- حضور بزرگان دو خانواده در مراسم عقد، از اهمیت ویژهای برخوردار است. با توجه به شرایط و فضای دفترخانه، تعیین تعداد مهمانان نیز بسیار مهم است. همچنین لازم است تعداد دقیق مهمانان به دفترخانه، به منظور برنامهریزی بهتر، اعلام شود.
- حضور به موقع در دفترخانه و آماده بودن مدارک مربوط به عقد، احترام به سایر زوجهایی است که برای انجام مراسم به آنجا مراجعه میکنند. بنابراین، توصیه میشود که با برنامهریزی دقیق، در زمان مقرر در دفترخانه حاضر شوید.
طبق رسوم جدید، هزینههای برگزاری مراسم عقد در دفترخانه، به عهده خانواده داماد است. برخی از دفترخانهها، خدمات اضافی مانند اتاق عقد مجزا، سفره عقد، پذیرایی و عکاسی یا فیلمبرداری را نیز ارائه میدهند.
مراحل قانونی و مدارک لازم برای مراسم عقد
- از مهمترین اقدامات برای مراسم عقد، آماده سازی مدارک مورد نیاز برای عقد، انتخاب و رزرو یک سالن مناسب برای مراسم است.
- پس از انتخاب دفترخانه و رزرو نوبت، فرم مخصوص انجام آزمایشات پزشکی قبل از ازدواج را از دفترخانه دریافت نمایید. معمولاً بر روی این فرم، لیستی از آزمایشگاههای مجاز جهت انجام آزمایشات درج شده است.
شما از زمان دریافت فرم، حداکثر سی روز فرصت دارید تا تمامی آزمایشات را انجام داده و نتایج آن را به همراه سایر مدارک به دفترخانه تحویل دهید. توصیه شده که حداقل دو هفته قبل از تاریخ عقد، نسبت به انجام آزمایشات اقدام نمایید تا در صورت بروز هرگونه مشکل، فرصت کافی برای رفع آن وجود داشته باشد.
- آزمایشات قبل از ازدواج، شامل آزمایش خون، ادرار و ژنتیک است. این آزمایشات به منظور اطمینان از سلامت جسمانی زوج و جلوگیری از انتقال بیماریهای ژنتیکی به نسل آینده انجام میشود. برای انجام این آزمایشات نیازی به ناشتایی نیست، اما توصیه میشود از ۷۲ ساعت قبل از آزمایش از مصرف داروهای حاوی کدئین خودداری کنید.
- علاوه بر آزمایشات، برای عروس خانم تزریق واکسن کزاز نیز الزامی است. در خصوص داماد، چنانچه مدت ده سال از خدمت سربازی او نگذشته باشد، تزریق این واکسن الزامی نیست.
- پس از انجام آزمایشات و دریافت نتایج، عروس و داماد موظف به شرکت در جلسات مشاوره هستند. این جلسات در زمینههای روانشناسی، دینی، حقوقی و زناشویی برگزار شده و هدف از برگزاری آنها، آشنایی این دو با حقوق، تکالیف زناشویی و آمادگی آنها برای زندگی مشترک است.
- پس از طی مراحل بالا و دریافت گواهی سلامت از مرکز بهداشت، مدارک زیر را برای ثبت عقد در دفترخانه جمع آوری کنید:
- اصل شناسنامه و کارت ملی عروس خانم و آقای داماد، به همراه یک نسخه کپی از هر یک
- دو قطعه عکس ۳×۴ از هر یک از آنها
- گواهی سلامت (نتایج آزمایشات و گواهی شرکت در جلسات مشاوره)
لیست خرید لوازم عقد
برای برگزاری یک مراسم به یادماندنی و بینقص، با توجه به آداب و رسوم عقد، بهتر است که به جزئیات توجه کنید. خرید عقد از آن دسته کارهای زمانبری است که نیاز به برنامهریزی دقیق و تعیین بودجه دارد. از آنجایی که از اهمیت ویژهای برخوردار است، بهتر است یک لیست قبل از خرید تهیه کنید تا چیزی را از قلم نیندازید.
پیشنهاد میکنیم که پیش از خرید عقد، بودجهای مشخص و واقعبینانه تعیین کنید، به شما کمک میکند برای اقلام مهمی مانند آینه و شمعدان، را از دست ندهید.
- لباس عروس و داماد
- حلقه ازدواج
- استند حلقه
- سفره عقد
- آینه و شمعدان
- گیفت عقد
- جام عسل
- کله قند تزیین شده
- دسته گل عروس
- نقل و نبات یا شیرینی
یکی از زیباترین آیتمهای نمادین سفره عقد، در این مراسم، برخلاف باور عموم که تصور میکنند حلقه است، آینه و شمعدان عروس است. آینه و شمعدان یک هدیه بسیار اصیل و گرانقیمت است که از طرف آقای داماد به عروس خانم هدیه میشود. این آیتم نماد واقعی پیوند این دو نفر در سفره عقد است.
آداب و رسوم قندساییدن در مراسم عقد
یکی از آداب و رسوم عقد که برای همه آشنا است؛ قندساییدن بر سر عروس و داماد است. این رسم که ریشه در باورهای کهن ایرانیان دارد، نماد برکت، شیرینی زندگی مشترک و دور شدن بلا از زندگی تازه آغاز شده زوج جوان است.
در این آیین، قندهای تزیین شده به نشانه شیرینی زندگی مشترک، توسط زنان جوان و ترجیحاً مجرد بر سر عروس و داماد ساییده میشود. این عمل همراه با آروز ودعای خوب برای آنها انجام میشود. همچنین، سپردن این وظیفه به دختران جوان و مجرد، نمادی از انتقال آرزوهای نسل گذشته به نسل آینده است.
سنت زیرلفظی در مراسم عقد
در حین انجام مراسم قندسابی، معمولا زیرلفظیهایی مانند عروس رفته گل بچینه، گفته میشود که ریشه در باورهای سنتی ایرانیان دارد و به معنای شرم و حیا، آغاز زندگی جدید و پر از شکوفایی برای عروس خانم است.
در گذشته، به دلایل سنتی و خرافی، از حضور زنان مطلقه یا بیوه در مراسم عقد اجتناب میشد. این باور که حضور چنین افرادی میتواند باعث نحسی یا بدشانسی شود، ریشه در باورهای خرافی گذشته دارد و امروزه از نظر علمی و منطقی مردود شناخته میشود.
رسم عقد با نمک و شیرینی
علاوه بر قندساییدن، در برخی مناطق ایران، آیین دیگری به نام عقد نمک و شیرینی نیز برگزار میشود. در این مراسم، عروس و داماد با هم شیرینی و نمک به اشتراک میگذارند که نماد پذیرش تلخیها و شیرینیهای زندگی مشترک و پایداری این رابطه است.
سخن پایانی
حفظ آداب و رسوم عقد در مراسم ازدواج، علاوه بر ایجاد پیوستگی نسلها، باعث غنیتر شدن فرهنگ و هویت ملی ما میشود. با این حال، لازم است در اجرای این آداب، به جنبههای مثبت و سازندهی آنها هم توجه شود و از هرگونه باور خرافی و تبعیضآمیز پرهیز شود.
