گلیسیرین (Glycerin) یا گلیسرول (glycerol) مایعی غیرسمی، غلیظ، چسبنده، شفاف و بیبو است که بهسبب کاربرد در صنایع مختلف ارزش زیادی دارد. در این مقاله میگوییم گلیسیرین چیست و چه کاربردهایی دارد.
تعریف گلیسیرین:
گلیسیرین نوعی الکل قند است که به ۲ شکل طبیعی و مصنوعی تولید میشود. گیلیسیرین با فرمول C3H8O3 از ۳ اتم کربن، ۸ اتم هیدروژن و ۳ اتم اکسیژن ساخته شده است. نام دیگر این ترکیب کربوهیدراتی الکل قند یا پلیال (Polyol) است.
منابع تولید گلیسیرین:
مایع گلیسیرین را میتوان طبیعی از تخمیر برخی مواد غذایی مانند عسل و سرکه بهدست آورد، اما حجم زیاد گلیسیرین برای استفاده در صنعت از این ۳ منبع تولید میشود:
منبع گیاهی: گیلیسیرین طبیعی از روغنها و چربیهای نارگیل، نخل و سویا بهدست میآید.
منبع حیوانی: گلیسیرین حیوانی با جوشاندن چربی گاو یا گوسفند روی حرارت و سپس سردکردن آن بهدست میآید.
منبع مصنوعی: گیلیسیرین مصنوعی معمولا بر پایه نفت است و از پروپیلن (propylene) تولید میشود.
کاربردهای گلیسیرین:
گلیسیرین در حوزههای صنعتی مختلف برای تولید محصولات متنوعی استفاده میشود. در ادامه، رایجترین کاربردهای گلیسیرین را معرفی خواهیمکرد.
کاربردهای گلیسیرین در لوازم آرایشی و بهداشتی:
گلیسیرین برای پوست فواید زیادی دارد و کاربردش بهجای مرطوبکننده، آبرسان، حلال و روانکننده آن را به مادهای ارزشمند برای تولید محصولات پوستی تبدیل کرده است. مزیت اصلی استفاده از گلیسیرین روی پوست خشک، خاصیت جلوگیری از تبخیر آب است. در مقایسه با سایر محصولات مرطوبکننده، گیلیسیرین رطوبت پوست را مدت طولانیتری حفظ میکند.
گلیسیرین همچنین در تولید محصولات بهداشتی مانند خمیردندان، دهانشویه، دئودورانت، شامپو، صابون و سایر محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده میشود.
کاربردهای گلیسیرین در صنایع غذایی و نوشیدنی:
گلیسیرین در تولید مواد غذایی کاربردهای متعددی دارد. این ماده اغلب در غذاهای فرآوریشده، بستهبندیشده و منجمدشده در این حالتها یافت میشود:
امولسیفایر (Emulsifier) که برای تثبیت مواد تشکیلدهنده غذا و جلوگیری از جداشدن آنها استفاده میشود.
شیرینکننده و جایگزینی برای شکر.
مرطوبکننده (Humectant) برای جلوگیری از خشکشدن و کمک به حفظ مواد غذایی.
حلال رنگ و طعم غذا.
عامل نرمکننده در آبنبات و کیک و دیگر محصولات غذایی.
کاربردهای گلیسیرین در صنایع دیگر:
گلیسیرین در صنایع دیگر مانند تولید مواد منفجره، تولید داروها، تولید پلاستیک و تولید کاغذ نیز کاربرد دارد.
نتیجهگیری:
گلیسیرین مادهای ارزشمند با کاربردهای متنوع است که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده بهدلیل خواصی مانند حلالیت، روانکنندگی، مرطوبکنندگی و شیرینکنندگی در تولید محصولات متنوعی کاربرد دارد.