توسط : ایران همواره در طول تاریخ، در زمینه مد و فشن تحولات و نوآوری‌های زیادی داشته است. به همین دلیل، این کشور میزبان رویدادهای متعددی در حوزه مد و فشن بوده است، از رویدادهای دولتی تا رویدادهای خصوصی که بیشتر به صنعت مد و فشن بین‌المللی نزدیک هستند. با این حال، باید توجه کنیم که مد و فشن در ایران با تغییرات و تحولات سیاسی همراه بوده است و شاهد تغییرات عمده‌ای در این زمینه بوده‌ایم.
اگر در حوزه مد و فشن فعالیت می‌کنید، آشنایی با تاریخچه مد و فشن در ایران می‌تواند به شما ایده‌های کاربردی و جذابی ارائه دهد. در این مقاله، ما به مفهوم مد و فشن می‌پردازیم و تاریخچه مد و فشن در ایران را از گذشته تا کنون مورد بررسی قرار می‌دهیم. پس با ما همراه باشید.
مد و فشن یعنی چه؟
برای شناختن تاریخچه مد و فشن در ایران، ابتدا باید به درستی مفهوم مد و فشن را درک کنیم. به طور کلی، مد و فشن به طراحی و تولید پوشاک اشاره دارد. محصولات صنعت مد و فشن شامل انواع لباس‌ها، کیف، لوازم آرایشی و غیره می‌شوند.
نقطه شروع مد و فشن در ایران
رویارویی صنعت مد و فشن در ایران را می‌توان به دوران قاجار بازگرداند. قبل از آن، در برخی از روستاها، لباس‌های محلی و خاصی وجود داشت و بعضی افراد از لباس‌های توریست‌ها و سایر روستاها الهام می‌گرفتند. اما به‌طور کلی، آغازین برخورداری و توسعه صنعت مد و فشن در دوران قاجار بود.
در دوران قاجار، صنعت مد و فشن در ایران به رواج رسید به دلایل زیر:
1. سفر همسر فتحعلی شاه به انگلیس و دیدارش با ملکه الیزابت موجب تغییر سلایق درباریان و الهام‌بخشی برای پوشش مردم شد. در یک مهمانی، لباس ملکه الیزابت با جزئیات زیبا و جذابی مانند ساتن سفید با تزیینات چینی توری و ردای ابریشمی قرمز، توجه همسر فتحعلی شاه را به خود جلب کرد و مورد تحسین او قرار گرفت.
2. سفر ناصرالدین شاه قاجار و درباریان به اروپا نیز تأثیر مهمی در تغییرات پوشش مردم ایران داشت. این سفر منجر به تغییر دیدگاه و نگاه درباریان نسبت به پوشش مردم شد.
3. تأسیس مدرسه دارالفنون و ورود اساتید اروپایی به ایران، باعث شد تا مردم ایران با پوشش و فرهنگ اروپایی بیشتر آشنا شوند. این مدرسه و اساتید آن تأثیر قابل توجهی بر روی تحولات صنعت مد و فشن در ایران داشتند.
این رویدادها باعث شدند تا صنعت مد و فشن در ایران در دوران قاجار پیشرفت کند و تغییراتی در پوشش مردم به وجود آید.
مد وفشن ایران در عهد باستان
تاریخچه مد و فشن در عهد باستان ایران به دوران قاجار محدود نمی‌شود. در واقع، این صنعت قبل از دوران قاجار نیز وجود داشت.
در دوران زرتشتیان، مردم از پشم حیوانات برای تولید لباس و پوشاک خود استفاده می‌کردند. برای این کار، ابزارهای ریسندگی به آن‌ها کمک می‌کرد. در کتاب‌های تاریخی ذکر شده است که ابزارهای ریسندگی برای اولین بار در حدود ۷۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح کشف شدند. این کشف در منطقه بهشر و در یک غار رخ داد.
باید توجه داشت که ما به این نتیجه نمی‌رسیم که تاریخچه مد و فشن در ایران در این نقطه پایان می‌یابد. با شاهد بودن آثار و لباس‌های باستانی در شهرهایی مانند شوش و تپه سیلک، می‌توان به عمق تاریخچه مد و فشن در ایران پی برد.
مهم است که توجه کنیم که در عصر باستان، مد و فشن بیشتر برای زنان بوده است. با توجه به آثار و لباس‌های باستانی که یافت شده، کمتر می‌توانیم آثار مد مردانه را مشاهده کنیم.
مد وفشن ایران در دوره پهلوی
بعد از دوران قاجار، دوران پهلوی به فعالیت و تحولاتی در صنعت مد و فشن ایران پرداخت. تغییرات مد و فشن در این دوران به دلیل چندین عامل اصلی رخ داد، از جمله ورود ملکه افغانستان به ایران و سفر رضاشاه پهلوی به ترکیه. در اوایل دوران پهلوی، بی حجابی در ایران رایج نبود، اما وقتی ملکه افغانستان بدون حجاب به ایران آمد، تغییرات شگرفی را در این زمینه به همراه داشت. همچنین، در سفر رضاشاه پهلوی به ترکیه، او زنانی را مشاهده کرد که حجاب برایشان اهمیت زیادی نداشت و به همین دلیل پس از بازگشت به ایران، فرمان کنار گذاشتن حجاب را صادر کرد. در پی این فرمان، زنان مجبور شدند به جای چادر، از کلاه فرنگی و مانتو استفاده کنند و مردان نیز بجای لباس‌های سنتی، کلاه پهلوی و لباس کت و شلوار بپوشند.
در دوران پهلوی، رویدادهای بین‌المللی مرتبط با مد و فشن نیز برگزار می‌شدند. یکی از اولین رویدادهای مد و فشن در تهران، رویداد مد هاکوپیان بود که در سال ۱۳۵۰ برگزار شد و توجه رسانه‌های خارجی را به خود جلب کرد. این رویدادهای مد و فشن در دوران پهلوی، به حدی توجه رسانه‌های خارجی را به خود جلب کرده بود که خبرگزاری رویترز اخبار مربوط به این رویدادها را در خارج از کشور پوشش می‌داد و درباره آن‌ها نظر می‌دهید.
لازم به ذکر است که قبل از انقلاب ۱۳۵۷، رویدادهای مد و فشن همچنان در جزیره کیش برگزار می‌شدند.
مد و فشن ایران در زمان جمهوری اسلامی
بعد از انقلاب ۵۷، مد و فشن در ایران تغییرات زیادی کرد. قبل از انقلاب، جشنواره‌ها و رویدادهای مد و فشن برگزار می‌شدند، اما پس از انقلاب این جشنواره‌ها لغو شدند و صنعت مد و فشن در ایران شکل جدیدی پیدا کرد.
تغییرات بزرگی در مد و فشن ایران در سال ۱۳۶۲ رخ داد، زمانی که دستور حجاب اجباری صادر شد. این موضوع باعث اعتراضاتی مانند اعتراض دختران خیابان انقلاب شد. پس از این دستور، نوع پوشش مردم ایران تغییر کرد و بیشترین استفاده از روسری و مانتوهای بلند صورت گرفت.
در دوران جمهوری اسلامی، رویدادهای مد و فشن ایران پابرجا ماندند و امروزه رویدادهایی مانند جشنواره مد و لباس فجر در تهران و رویدادهای بین‌المللی مد و فشن در جزیره کیش برگزار می‌شوند. این رویدادها توانسته‌اند طراحان مد خارجی را جذب کنند و برخی از توزیع‌کنندگان پوشاک خارجی، کارهای طراحان لباس داخلی را تحسین کنند.
مد وفشن مردانه در ایران
تاریخچه مد و فشن مردانه در ایران را به زبان ساده وروان بازنویسی می‌کنم:
تا به حال درباره تاریخچه مد و فشن در ایران، بیشتر درباره زنان صحبت کرده‌ایم و همیشه با تغییرات فرهنگی و حکومت‌های جدید شاهد تغییرات بزرگ در پوشش زنان بودیم. اما حالا به مردان می‌پردازیم.
اکنون، مردان ایرانی الگوی خاصی برای پوشش خود ندارند و پوشش آن‌ها تحت تأثیر جهانی قرار دارد. تغییرات ملموسی در پوشش مردان ایران در دی ماه 1304 رخ داد. در آن زمان، مردان مجبور بودند از پوشاک نوین خارجی مانند کت و شلوار استفاده کنند و در سال 1306، استفاده از کلاه پهلوی نیز برای مردان اجباری شد. البته باید توجه داشت که این قوانین با مخالفت گسترده مردم و روحانیون همراه بود.
مد و فشن در دنیای امروز
در دوران جمهوری اسلامی، صنعت مد و فشن در ایران به سمت فرهنگ لباس عربی و عراقی گرایش داشت و بسیاری از زنان از چادر استفاده می‌کردند. مردان نیز به طور عمده پیراهن آستین بلند و کت می‌پوشیدند. اما با گذر زمان و تغییر نسل‌ها، مردم ایران علاقه‌مندی بیشتری به فرهنگ و صنعت مد و فشن غربی نشان دادند.
در دهه‌های اول حکومت جمهوری اسلامی، پوشش مردان به شکل خاصی بود، اما پس از آن، مردم ایران از انواع مختلف لباس‌ها استفاده کردند، مانند شلوار جین، تیشرت‌های آستین کوتاه و غیره.
رویدادهای مد و فشن در ایران امروز
رویدادهای مد و فشن در ایران امروزی همچنان ادامه دارند و از تنوعی برخوردار هستند. در ادامه به بررسی برخی از این رویدادها می‌پردازیم:
1. جشنواره بین‌المللی مد و لباس فجر:
این جشنواره یک رویداد دولتی است که در سراسر کشور، به ویژه در شهر تهران، برگزار می‌شود. در این رویداد، طراحان مد و لباس از سراسر جهان شرکت می‌کنند و آخرین طرح‌ها و مدل‌های مد را به نمایش می‌گذارند.
2. رویداد فشن شو معلولان تهران:
این رویداد خصوصی است و در شهر تهران برگزار می‌شود. در این رویداد، مدل‌های لباس با معلولیت‌های جسمی شرکت می‌کنند و لباس‌هایی که برای آن‌ها طراحی شده‌اند را به نمایش می‌گذارند. این رویداد به منظور افزایش آگاهی و توجه به مشکلات جسمی معلولان و همچنین ترویج ایده‌های نوآورانه در زمینه لباس معلولان برگزار می‌شود.
3. نمایشگاه ملی مد و پوشاک ایرانی شهرداری تهران:
این رویداد نیز توسط شهرداری تهران برگزار می‌شود و لباس‌ها و پوشاک ایرانی، به ویژه لباس‌ها و کلاه‌های اسلامی، به نمایش گذاشته می‌شوند. این رویداد به منظور حمایت از تولیدات داخلی و ارائه طرح‌ها و مدل‌های مد ایرانی به علاقه‌مندان برگزار می‌شود.
به طور کلی، رویدادهای مد و فشن در ایران امروزی با توجه به شرایط فرهنگی و قوانین جمهوری اسلامی، در حال توسعه و تغییر هستند و متناسب با نیازها و ذائقه‌های مختلف افراد ایرانی طراحی و برگزار می‌شوند.
اولین طراح مد ایران
اولین طراح مد ایرانی، زینت جهانشاه نام داشت. او دختری بود که پدرش در آن دوران به سرهنگی در وزارت جنگ مشغول بود. زینت در این زمان در یک آموزشگاه بین‌المللی در آلمان درس می‌خواند. در جوانی با یکی از افسران نظام ازدواج کرد و سپس به سوییس مهاجرت کرد. در آنجا، برای یک سال به آموزش خیاطی و برش روی مانکن پرداخت. سپس به پاریس سفر کرد و مهارت‌های خیاطی را بهبود بخشید.
در نهایت، زینت جهانشاه همراه با همسرش در سال ۱۳۲۱ به ایران بازگشت و یک فروشگاه لباس و خیاطی را در خیابان امیریه تهران تأسیس کرد.
به طور خلاصه، زینت جهانشاه به عنوان اولین طراح مد ایرانی شناخته می‌شود. او با تحصیل در آلمان و سوییس و بهره‌گیری از مهارت‌های خیاطی در پاریس، به بازگشت به ایران پرداخت و فروشگاه و خیاطی خود را تأسیس کرد.
جمع بندی
در این مقاله، با تاریخچه مد و فشن در ایران از ابتدا تا به امروز آشنا شدید. باید بدانید که تاریخچه مد و فشن در ایران همیشه با تغییرات زیادی همراه بوده است. عوامل اصلی برای ایجاد این تغییرات را می‌توان در تحولات سیاسی مانند ظهور حکومت پهلوی و جمهوری اسلامی و همچنین اجرای قوانینی که باعث ورود فرهنگ پوشش جدید به کشور شد، دانست.
اگر قصد فعالیت در هر حوزه‌ای را دارید، آشنایی با تاریخچه آن موضوع تأثیر بسیار زیادی در موفقیت شما دارد و این موضوع برای حوزه مد و فشن نیز صدق می‌کند. بنابراین، اگر قصد فعالیت در زمینه مد و فشن را دارید، بهتر است این مطلب را چندین بار مطالعه کنید و از خواندن درباره تاریخچه مد و فشن در ایران دست نکشید.
