توسط : در دنیای زیورآلات و جواهرات، اصطلاح “جواهرات پوشیدنی” به معنای استفاده از زیورآلات به عنوان قسمتی از لباس‌ها و لوازم پوشیدنی است. این واژه شاید کمتر به گوشمان خورده باشد، اما استفاده از جواهرات پوشیدنی موضوعی جدید نیست. بسیاری از اقوام ایرانی از گذشته تا به امروز به خاطر استفاده از جواهرات بزرگ و سنگین، زیورهایشان را بر روی لباس‌هایشان می‌پوشیدند. در واقع، جواهراتشان به عنوان بخشی از لباس دیده می‌شد. اما متأسفانه در سال‌های اخیر، با ورود جواهرات و زیورآلات با طرح‌های خارجی به بازار ایران، عناصر، نقوش سنتی و هنرهای دستی کشورمان به فراموشی سپرده شده است و این باعث شده که این جواهرات پوشیدنی در بین مشتریان تقاضای کمتری داشته باشند.
اما در این بین، هنرمندان و صنعتگرانی مانند برند یاسان طلا هنوز هم به بازآفرینی جواهرات سنتی کشورمان علاقه دارند و تلاش‌هایی در این زمینه انجام داده‌اند.
در این مصاحبه، خانم فرشته رستمیان، که فرزند و خواهر بیانگذاران برند یاسان طلا هستند و به عنوان مدیر هنری این برند لوکس فعالیت می‌کنند، درباره اهداف کمپانی یاسان طلا در طراحی کالکشن‌ها و تجربیاتشان صحبت می‌کنند.
در ادامه مصاحبه، ابتدا تعریفی صحیح از واژه “جواهرات” ارائه می‌شود. سپس به علت شکل‌گیری و هدف یاسان طلا پرداخته می‌شود. در ادامه، تعریف کوتاهی از زیورآلات زنان بلوچ ارائه می‌شود و سپس اشاره می‌شود که برند یاسان طلا از جواهرات سنتی ایران الهام گرفته است. در پایان، اشاره‌ای به الهام گرفتن از هنر سرمه‌دوزی در طراحی جواهرات نیز صورت می‌گیرد.
واژه “جواهرات” به معنای اشیاء تزئینی است که روی لباس یا بدن ما قرار می‌گیرند. این اشیاء معمولاً از فلزات گرانبها مانند طلا و نقره ساخته شده و گاهی همراه با سنگ‌های قیمتی هستند. برخلاف باور عمومی که فکر می‌کند جواهرات فقط به سنگ‌های قیمتی مانند برلیان، الماس و زمرد اشاره دارد، این تعریف اشتباه است. در واقع، هرچیزی که برای زیبایی و تزئین استفاده می‌شود و روی لباس یا بدن قرار می‌گیرد، می‌تواند جواهرات نامیده شود.
یکی از دغدغه‌های اصلی یاسان طلا، حفظ فرهنگ و جواهرات سنتی ایران است. در بسیاری از نقاط ایران، به ویژه در روستاها و مناطقی مانند سیستان و بلوچستان، هنرهای سنتی روستایی به دلیل پیشرفت صنایع و فناوری، دچار کاهش فعالیت و فراموشی شده‌اند. این واقعیت باعث شده که بسیاری از صنایع دستی و تولیدات هنری ایرانی به تدریج فراموش شوند.
در سال‌های اخیر، فعالیت‌های بازآفرینی فرهنگی و هنری در مناطق مختلف ایران به ویژه سیستان و بلوچستان، توسط هنرمندان زیادی صورت گرفته است. خانم فرشته رستمیان، به عنوان یک هنرمند، از جمله افرادی است که به بازآفرینی ارزش‌های هنری و تاریخی این مناطق می‌پردازد. او با دغدغه پدر و برادرانش که صنایع دستی و جواهرات سنتی ایران را به خصوص در حوزه طلاسازی به فراموشی رفته می‌بینند، تصمیم گرفته است تا این صنایع را حفظ و احیا کند.
از طریق تجربه و تخصص پدرش در طلاسازی به مدت ۷۰ سال، خانم رستمیان همیشه اندوهگین بوده است که چرا جواهرات سنتی ایران و صنایع دستی ارزشمند کشورشان به فراموشی سپرده شده‌اند. این دغدغه و اندوهشان مبنای هدف بزرگ او شده است، که همانا حفظ و بازیابی صنایع دستی و هنرهای بومی کشور در زمینه طلاسازی است.
با توجه به علاقه آنها به هویت و فرهنگ ایرانی و استعداد در طراحی، خانم رستمیان و خانواده‌اش تصمیم گرفتند تا با الهام از هنرهای بومی ایران، کالکشن بلوچ را ارائه کنند. این کالکشن نه تنها نشان احترام آنها به ریشه‌های خانوادگی خود است، بلکه یک تلاش است تا هنر بومی و جواهرات سنتی ایران به طور مداوم به جامعه معرفی و حفظ شوند.
به منظور الهام‌گیری از زیورآلات سنتی بلوچ و همچنین حفظ هویت فرهنگی این قوم، خانم رستمیان تصمیم گرفته است که در طراحی جواهرات پوشیدنی خود از این الگوها استفاده کند. او در ارتباط با افرادی از جامعه بلوچ زندگی می‌کرد و احساس می‌کرد که بین زندگی ثروتمندان در دبی و زندگی مردم بلوچستان تضادهای بسیاری وجود دارد. او تصمیم گرفت که با الهام گرفتن از زیبایی‌های فرهنگ بلوچ، ضمن حفظ اصالت این فرهنگ، به توسعه و پیشرفت این مناطق کمک کند.
خانم رستمیان با تحقیقات زیادی در مورد هنر سوزن‌دوزی و صنایع دستی بلوچستان، متوجه شد که در سال‌های اخیر از این هنر برای طراحی اقلام پوشیدنی استفاده شده است. اما در صنعت طلاسازی، این هنر اصیل به میزان کافی بهره‌برداری نشده است. این موضوع باعث شد که او تصمیم بگیرد تا با ترکیب هنر سوزن‌دوزی بلوچستان و صنعت طلاسازی، جواهرات پوشیدنی خاص و منحصر به فردی را طراحی کند.
به این ترتیب، خانم رستمیان با توجه به ارتباطی که با جامعه بلوچ برقرار کرده بود و نیز با هدف حفظ هویت فرهنگی و توسعه اقتصادی این مناطق، به طراحی جواهرات پوشیدنی با الهام از زیورآلات سنتی بلوچ پرداخت. این طرح‌ها از زیبایی‌ها و نمادهای فرهنگ بلوچ الهام گرفته شده و به عنوان بخشی از کالکشن برند یاسان به بازار عرضه شده است.
در سال 2017، یک بانوی کارآفرین با الهام از زیورآلات زنان بلوچ، به دغدغه‌ی حفظ صنایع دستی و پاسخ به نیازهای پدر و برادرانش پاسخ داد. او علاقه شخصی خود را به تلفیق زیورآلات با لباس‌ها، در یک مجموعه از جواهرات پوشیدنی به نام “YASANTALA” به ارمغان آورد. این مجموعه، که نام “بلوچ” را دارد، بار اول در صنعت طلاسازی ایران معرفی شد.
قطعات مجموعه بلوچ از اندازه‌های بسیار بزرگتری نسبت به زیورآلات رایج استفاده می‌کنند. این قطعات، برای اولین بار در صنعت طلاسازی ایران، با این اندازه و کاربرد تولید شده‌اند. اجرای این قطعات پوشیدنی که از زنجیرهای بسیار ظریف ساخته شده‌اند، زمان‌بر و پیچیده است.
این جواهرات دارای قابلیت‌های متنوعی هستند و قادرند هر شکلی را به خود بگیرند. رولباسی “اوپرا” به راحتی قابل تغییر است و شما می‌توانید با هر مدل لباس و به سلیقه خود، از این آثار هنری در استایل خود استفاده کنید.
ترمه‌دوزی یکی از هنرهای اصیل ایرانی است که از پارچه‌ها و الیاف ارزشمندی مانند ابریشم و پشم استفاده می‌کند. یکی از ویژگی‌های مهم این هنر، تلفیق آن با سایر هنرهای سنتی ایران مانند سرمه‌دوزی است که باعث تولید محصولات زیبا و متنوع می‌شود. تاریخ ترمه‌دوزی به اوایل دوره صفوی برمی‌گردد و اصفهان به عنوان زادگاه اصلی این هنر در ایران شناخته می‌شود. در اصفهان، ترمه‌بافی با استفاده از تکنیک سرمه‌دوزی با سِرمه‌ی اصل و سیم نقره با روکش طلا انجام می‌شد.
مادربزرگ خانم رستمیان نیز در هنر ترمه‌دوزی بسیار ماهر بودند و این هنر را به ارث برده بودند.
“از وقتی که کوچک بودم، به خاطر دارم که مادربزرگم زنی مؤمن و باوردار بودند و در هنر ترمه‌دوزی مهارت بسیاری داشتند. ایشان این هنر را به عمه‌هایم آموزش داده بودند و آنها از تلفیق هنر سرمه‌دوزی و ترمه‌دوزی برای تزئین لباس‌هایشان استفاده می‌کردند. این موضوع همیشه برایم بسیار جالب و الهامبخش بوده است. وقتی در زمینه صنعت طلاسازی فعالیت کردم، تصمیم گرفتم از هنر مادربزرگم الهام بگیرم و یک کالکشن با این کانسپت طراحی کنم. در مجموعه شهربانو، با دیدی دوباره به سنگ گران‌بهای فیروزه و با احیای هویت ایرانی، توانستیم جواهرات هنری را با الهام از سنت، اما با رعایت ترندهای روز ارائه دهیم.”
