توسط : در میان نقوش و نگارهای ایرانی، بته جقه جایگاه ویژه‌ای دارد. این نقش زیبا و اصیل، از دیرباز زینت‌بخش فرش‌ها، پارچه‌ها و اشیاء مختلف بوده و در گذر زمان، به نمادی از هنر و فرهنگ ایرانی تبدیل شده است.
اما بته جقه دقیقاً چیست؟ چه داستانی در پشت این نقش نهفته است و چه کاربردهایی در هنر و صنعت ایران دارد؟
بته جقه: نگاری که از دل تاریخ سر برآورد
ریشه یابی دقیق بته جقه کار آسانی نیست. برخی معتقدند که این نقش از درخت سرو الهام گرفته شده است، درختی که در فرهنگ ایرانی نماد جاودانگی و سرزندگی است. عده‌ای دیگر نیز بر این باورند که بته جقه برگرفته از بوته‌های بادام کوهی است که در مناطق زاگرس به وفور می‌روید.
هرچند منشا دقیق بته جقه مشخص نیست، اما شواهد نشان می‌دهد که این نقش از دوره صفویه رواج پیدا کرده و در دوره قاجار به اوج شکوفایی خود رسیده است. در این دوران، بته جقه به عنوان نقشی تزئینی در فرش‌ها، پارچه‌ها، کاشی‌کاری‌ها، ظروف فلزی و سایر اشیاء به کار می‌رفت.
تنوع و ظرافت در نگارش بته جقه
بته جقه در طول تاریخ، دستخوش تغییرات و تحولات مختلفی شده است. این نقش در ابتدا به صورت ساده و هندسی ترسیم می‌شد، اما به تدریج ظرافت و پیچیدگی بیشتری به خود گرفت.
امروزه، انواع مختلفی از بته جقه وجود دارد که هر کدام زیبایی و ظرافت خاص خود را دارند. برخی از این انواع عبارتند از:
بته جقه ختایی: این نوع بته جقه، ظاهری کشیده و خمیده دارد و اغلب با گل‌ها و برگ‌های تزئینی همراه است.
بته جقه ترمه: این نوع بته جقه، ظاهری ظریف و خوش‌تراش دارد و در بافت ترمه به کار می‌رود.
بته جقه محرابی: این نوع بته جقه، در قاب‌های محرابی شکل ترسیم می‌شود و اغلب در کاشی‌کاری‌ها و نگارگری‌ها دیده می‌شود.
کاربردهای بته جقه در هنر و صنعت
بته جقه همچنان در هنر و صنعت ایران جایگاه ویژه‌ای دارد. این نقش زیبا در فرش‌ها، پارچه‌ها، لباس‌ها، زیورآلات، ظروف و سایر اشیاء به کار می‌رود.
علاوه بر این، بته جقه در طراحی گرافیک، نقاشی، خوشنویسی و سایر رشته‌های هنری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نمادی از فرهنگ و هنر ایرانی
بته جقه، فراتر از یک نقش و نگار ساده، نمادی از فرهنگ و هنر ایرانی است. این نقش زیبا، یادآور ذوق و خلاقیت هنرمندان ایرانی در طول تاریخ است و هویت و اصالت ایرانی را به نمایش می‌گذارد.
با توجه به قدمت و زیبایی بته جقه، حفظ و احیای این نقش اصیل ایرانی از اهمیت بالایی برخوردار است. هنرمندان و صنعتگران ایرانی با استفاده از خلاقیت و نوآوری خود می‌توانند به این نقش جان دوباره ببخشند و آن را به نسل‌های آینده معرفی کنند.
